Nowe spojrzenie na sukces.

Czy wiesz jak jedno proste przekonanie na swój temat w dużej mierze może kontrolować twoje życie. Przekonania przenikają wszystkie obszary, są źródłem wielu tendencji, które mogą uniemożliwiać ci realizację własnego życiowego potencjału. Skąd biorą się te przekonania? I jakie konsekwencje one niosą ? – dowiesz się z tego artykułu.

Jest pewna szkoła średnia w Chicago, gdzie uczniowie zamiast negatywnych ocen otrzymują informację „jeszcze nie”.

Przypomnijmy sobie, co myśleliśmy o sobie, kiedy dostaliśmy ocenę niedostateczną lub nie zdaliśmy egzaminu.

Często możemy myśleć: „jestem do niczego”, „nic nie osiągnęłam”.

Korzenie osiągnięć i porażek

Carol S. Dweck kilkanaście lat badała korzenie osiągnięć i porażek. Swoje wyniki opublikowała w książce: „Nowa psychologia sukcesu”. Carol badała 10 letnich uczniów dając im zadania, które przekraczały nieco ich możliwości. Badaczka zauważyła dwie postawy. Niektórzy uczniowie byli zmotywowani, nastawieni na rozwój i entuzjastycznie podchodzili do zadania. Dla drugiej grupy była to tragedia i ci uczniowie nie radzili sobie dobrze. Byli zdemotywowani, unikali trudności i wysiłku. A więc Carol wyróżniła dwa style, które nazwała odpowiednio: bezpieczny i rozwojowy.  Efektem przeprowadzonych przez nią obserwacji jest przekonanie, że w dużej mierze za sukces decyduje motywacja. Uczniowie, którzy unikali trudności i wysiłku mieli nastawienie na „stabilność”, czyli charakteryzowali się stylem, którego można nazwać „bezpieczny”. Po drugiej stronie są uczniowie nastawieni na wzrost, gdzie ich styl można nazwać „rozwojowym”.

Dwie postawy – bezpieczna i rozwojowa

Osoby w stylu bezpiecznym uważają, że ich umiejętności, inteligencja jest czymś niezmiennym, dlatego też unikają wyzwań, a wszelkie wysiłki są wg nich niepotrzebne. Takie osoby są „sparaliżowane”, gdy pojawiają się problemy, a na informację zwrotną reagują obroną swojej pozycji.

Osoby w stylu rozwojowym uważają, że umiejętności można ulepszać i rozwijać, a wiąże się to z wysiłkiem. Takie osoby lubią wezwania i je akceptują jako drogę do wzrostu. Uważają , że wysiłek jest niezbędny, a pojawiające się problemy oznaczają, że trzeba dać z siebie jeszcze więcej.

Z inteligencją jest jak z mięśniami

Najnowsze badania potwierdzają, że inteligencja i umiejętności nie są czymś stałym. Jest to coś co można rozwijać. Najwspanialsza wiadomość jest taka, że:

„Inteligencja nie jest tajemniczą siłą, trzeba ją po prostu rozwijać. To tak jak z mięśniami – ma je każdy, ale jeśli będziemy siedzieć ciągle w fotelu, to one nie rozwiną się” – zaznacza psycholog Czesław Nosal.

Osoby w stylu rozwojowym stawiając sobie coraz wyższe wymagania intelektualne rozwijają się. Ci drudzy marnotrawią możliwości, poprzestając na miernych celach i braku ambicji.

A więc rozwój stymuluje następne działanie, a stagnacja umysłowa niszczy nawet ten potencjał, który był na początku.

Podsumowując osoby o stylu bezpiecznym najczęściej uciekają od trudności, natomiast osoby rozwojowe  twierdzą, że samo bycie w aktywności jest zabawne.

Większość z nas szuka życia wartościowego. Esencją życia jest właśnie wysiłek, aktywność, eksperymenty i doświadczenie.

Problematyczny system szkolnictwa i wychowania

Dlaczego aż tak się różni jedna od drugiej grupy?

Badaczka twierdzi, że korzeniem problemu jest system wychowania i szkolnictwa. Zastanówmy się jak wygląda współczesny system edukacji. Oceny „zabijają” motywację wewnętrzną młodego człowieka, budzą lęk i wzmagają wychowawczo niepożądaną rywalizację między uczniami. Kształtujemy obsesję na punkcie szóstek w szkole, czerwonych pasków, co przekłada się później, że liczą się tylko wyniki. Jakie pytanie zadajemy naszym dzieciom, kiedy przychodzą ze szkoły? Co dzisiaj dostałeś?, czy „ Czego się dziś nauczyłeś? Młody człowiek wychodzi z założenia, że liczą się przecież tylko oceny. Stosując takie strategie, niszczymy rzeczywistą motywację młodego człowieka. Długofalowy efekt jest przeciwny do zamierzonego: zamiast samodzielnego, zmotywowanego, podejmującego wyzwania i chcącego się rozwijać młodego człowieka mamy osobę, której nic się nie chce. Często możemy usłyszeć: „zdolny,ale leniwy” , „wszystko olewa”, „nie ma ambicji”.

Z tą właśnie potrzebą zdobywania nagród, dobrych ocen podtrzymujemy swoją wartość i idziemy w przyszłość. Pracodawcy zauważają, że wychowaliśmy całe pokolenie młodych pracowników, którzy nie potrafią przepracować jednego dnia bez nagrody.

Alternatywa dla ocen

Dweck sądzi, że dobrym rozwiązaniem w systemie edukacji byłaby likwidacja klasycznego oceniania w zamian za informację „jeszcze nie” zamiast oceny niedostatecznej. Badaczka twierdzi, że taka informacja powoduje, że jesteś w drodze do sukcesu, ale musisz więcej popracować.

Jak zbudować most do „jeszcze nie”?

Przede wszystkim musimy nagradzać mądrze. Mówienie do kogoś „jaki jesteś zdolny” czy „ to trudne, nie przejmuj się jak Ci nie wyjdzie” nie pomoże. Mówmy raczej „widzę, że się doskonalisz” , „ to trudne, nie przejmuj się, kiedy jeszcze Ci się nie udaje”. Pamiętajmy, nie nagradzajmy za inteligencję, nie za talent, ale za sam proces, za zaangażowanie, wysiłek, strategię, wytrwałość i postępy. To wzmocni naszą wytrzymałość i odporność. Właśnie w taki sposób możemy zmienić nastawienie zarówno uczniów, studentów i pracowników. Ważne jest, aby zwracać uwagę na proces, a nie na wynik.

Podsumowanie

Zauważmy, że za każdym razem, kiedy jesteśmy poza strefą komfortu, by nauczyć się czegoś nowego i trudnego, nasze neurony w mózgu zaczynają formować nowe silniejsze połączenia. Nasza inteligencja wzrasta, stajemy się mądrzejsi i bardziej odporni psychicznie. Wysiłek i trudności prowadzą nas do rozwoju. Nie będą nas usztywniać i zniechęcać. Unikanie wysiłku i stresu nie tylko prowadzi do stagnacji, ale również może nam zaszkodzić. Badacze podkreślają, że osoby, które nastawione są na bezpieczeństwo i unikanie wysiłku zdecydowanie częściej chorują na depresję, doświadczają trudności, ponieważ są w błędnym kole. Próbując unikać stresujących sytuacji i wyzwań, zwiększa się napięcie i zmniejszają się  nasze zasoby i odporność psychiczna, a przez to pozbawiamy się możliwości uczenia się i rozwoju.

Autor: Ewa Worotyńska Kos